Động từ li hợp là gì? Động từ li hợp được sử dụng để biểu đạt một khái niệm hoàn chỉnh cố định, khi dùng có thể tách động từ đó và thêm các ...
Động từ li hợp là gì?
Động từ li hợp được sử dụng để biểu đạt một khái niệm hoàn chỉnh cố định, khi dùng có thể tách động từ đó và thêm các thành phần khác vào giữa.
+Kết cấu ngữ pháp
Động từ li hợp là một từ nhưng lại có hai từ tạo thành (hợp) nhưng khi sử dụng lại tách ra (ly). Đối lập với động từ ly hợp thì trong tiếng Trung đại bộ phận từ vựng không thể tách ra sử dụng được khi sử dụng động từ trong tiếng Trung.
Ví dụ:
警告，禀报…
Cách sử dụng Động từ li hợp
#1. Động từ li hợp (AB) không trực tiếp mang tân ngữ, có hai trường hợp sau:
Trường hơp 1: Tân ngữ đặt giữa động từ li hợp: A + Tân ngữ + (的) B
1. 他生了你的气。(Tā shēng le nǐ de qì). Anh ấy tức giận vì cậu.
2. 你可以帮我的忙吗？(Nǐ kěyǐ bāng wǒ de máng ma?). Bạn có thể giúp tôi được không?
Trường hơp 2: Tân ngữ đứng trước động từ li hợp nhưng phải đi kèm với giới từ: 介词 +Tân ngữ +AB
1. 我们晚上没有跟他见面。(Wǒmen wǎnshang méiyǒu gēn tā jiànmiàn). Chúng tôi buổi tối không gặp anh ấy.
2. 这次是你错了，你应该向他道歉。(Zhè cì shì nǐ cuòle, nǐ yīnggāi xiàng tā dàoqiàn). Lần này cậu sai rồi, cậu nên xin lỗi anh ấy.
#2. Động từ li hợp khi kết hợp với bổ ngữ thời lượng có 2 trường hợp như sau:
Trường hơp 1:
Khi biểu thị động tác đang tiến hành và duy trì trong thời gian bao lâu,bổ ngữ thời lượng như三个小时，十年…thường đặt giữa động từ li hợp:
A (了) + Bổ ngữ + (的+) B
1. 我洗了半小时的澡。(Wǒ xǐ le bàn xiǎoshí de zǎo). Tôi đã tắm nửa tiếng đồng hồ.
2. 他们散了一会儿步。(Tāmen sàn le yīhuǐ’r bù). Họ đi dạo được một lúc rồi.
Trường hơp 2:
Khi biểu thị động tác đã hoàn thành được một khoảng thời gian nào đó, không mang nghĩa kéo dài, bổ ngữ thời lượng thường đặt sau động từ li hợp:
AB + Bổ ngữ (+了)
1. 我姐姐毕业三年了。(Wǒ jiějie bìyè sān nián le). Chị tôi tốt nghiệp ba năm.
2. 他们离婚一年多了。(Tāmen líhūn yī nián duō le). Họ đã ly hôn hơn một năm.
#3. Động từ li hợp không thể trực tiếp mang bổ ngữ trình độ “得”:
1. 他唱歌得很好。(X)
Tā chànggē de hěn hǎo.
Anh ấy hát rất hay.
2. 他游泳得很好。(X)
Tā yóuyǒng de hěn hǎo.
Anh ấy bơi rất giỏi.
Có thể sửa theo 2 cách sau：
Cách #1:
Chủ ngữ + động từ + tân ngữ + động từ + 得 + Bổ ngữ trạng thái
CN + V + O + V + 得 + Bổ ngữ
Lặp lại động từ li hợp:
1. 他唱歌唱得很好。(Tā chàng gē chàng de hěn hǎo). Anh ấy hát rất hay.
2. 他游泳游得很好。(Tā yóuyǒng yóu de hěn hǎo). Anh ấy bơi rất giỏi.
Cách #2:
Chủ ngữ + tân ngữ + động từ + 得 + Bổ ngữ trạng thái
CN + O + V+ 得 + Bổ ngữ
1. 他歌唱得很好。(Tā gē chàng de hěn hǎo). Anh ấy hát rất hay.
2. 他泳游得很好。(Tā yǒng yóu dé hěn hǎo). Anh ấy bơi rất giỏi.
#4. Động từ li hợp khi đi kèm với 了，着，过 thường sử dụng như sau：
Khi động từ mang 着，过:
A + 着+ B; A +过 + B
ví dụ:
1. 他们俩正吵着架，你去劝劝吧。(Tāmen liǎ zhèng chǎo zhe jià, nǐ qù quàn quàn ba). Hai người họ đang cãi nhau, cậu mau đi khuyên họ đi.
2. 她从来没跟男人跳过舞，有点不好意思。(Tā cónglái méi gēn nánrén tiàoguò wǔ, yǒudiǎn bù hǎoyìsi). Cô ấy chưa từng khiêu vũ với con trai, nên cảm thấy có chút ngại ngùng.
Khi động từ mang了:
Biểu thị động tác đã hoàn thành, 了 thường đặt sau động từ li hợp:
ví dụ:
1. 我们吃完饭以后，一起去散了半个小时步。(Wǒmen chī wán fàn yǐhòu, yīqǐ qù sàn le bàn gè xiǎoshí bù). Họ sau khi ăn xong cơm thì cùng nhau đi dạo nửa tiếng.
Biểu thị sự thay đổi của trạng thái, 了 thường đặt sau động từ li hợp:
1. 他们吃完饭以后出去散步了。(Tāmen chī wánfàn yǐhòu chūqù sànbùle). Họ sau khi ăn cơm xong thì đã ra ngoài đi bộ rồi.
#5. Hình thức lặp lại của động từ li hợp là AAB chứ không phải ABAB như động từ thông thường
帮帮忙 /Bāng bāng máng/ cứu giúp
打打球 /Dǎ dǎ qiú/ Chơi bóng
见见面 /Jiàn jiàn miàn/ gặp
散散步 /Sàn sàn bù/ đi dạo
Ví dụ：
1. 我常常聊聊天，上上网。(Wǒ chángcháng liáo liáotiān, shàng shàngwǎng). Tôi thường xuyên nói chuyện phiếm, lên mạng.
#6. Đại từ nghi vấn, bổ ngữ động lượng thường đặt giữa động từ li hợp, không đặt đằng sau động từ li hợp
1. 你看现在是十点了，还睡什么觉！(Nǐ kàn xiànzài shì shí diǎn le, hái shuì shénme jiào!) Bây giờ đã là mười giờ rồi, cậu còn ngủ gì nữa!
2. 他这星期加几次班了？(Tā zhè xīngqi jiā jǐ cì bānle?) Tuần này cậu tăng ca mấy lần rồi?
#7. Một số động từ li hợp thường gặp:
上班 Shàngbān : Đi làm
上课 shàngkè: lên lớp
下班 xiàbān: Tan làm
下课 Xiàkè: Tan học
下雨 xià yǔ: mưa
住院 zhùyuàn: nhập viện
发火 fāhuǒ: tức giận
发烧 fāshāo: sốt
唱歌 chànggē: hát hò
失业 shīyè: thất nghiệp
帮忙 bāngmáng: giúp đỡ
打架 dǎjià: đánh nhau
操心 cāoxīn: lo lắng
放假 fàngjià: nghỉ phép
散步 sànbù: dạo bộ
毕业 bìyè: tốt nghiệp
洗澡 Xǐzǎo: Tắm giặt
游泳 yóuyǒng: bơi lội
爬山 páshān: Leo núi
生气 shēngqì: tức giận
生病 shēngbìng: bị bệnh
睡觉 Shuìjiào: Đi ngủ
离婚 líhūn: li hôn
结婚 jiéhūn : kết hôn
考试 kǎoshì: kiểm tra
聊天 liáotiān: tán dóc
见面 jiànmiàn: gặp mặt
请假 Qǐngjià: xin nghỉ phép
谈话 tánhuà: nói chuyện
起床 qǐchuáng: thức dậy
跑步 pǎobù: chạy bộ
跳舞 tiàowǔ: Khiêu vũ
道歉 dàoqiàn: xin lỗi
鼓掌 gǔzhǎng: vỗ tay
COMMENTS